1. İlk saray Yavuz Selim’den
Evliya Çelebi; Dolmabahçe Sarayı’nın bugünkü yerinde ilk olarak Yavuz Sultan Selim’in bir köşk yaptırdığını yazar.
Dolmabahçe Sarayı’nın bugün bulunduğu alan, bundan dört yüzyıl öncesine kadar Osmanlı Kaptan-ı Deryası’nın donanma gemilerini demirlediği, Boğaziçi’nin büyük bir koyu idi.
2. ‘Dolma’ bahçeden hasbahçeye
Geleneksel denizcilik törenlerinin yapıldığı bu koy zamanla bir bataklık haline geldi. 17. yüzyılda doldurulmaya başlanan koy, padişahların dinlenme ve eğlenceleri için düzenlenen bir “hasbahçe”ye dönüştürüldü.
Bu bahçedeki çeşitli dönemlerde yapılan köşkler ve kasırlar topluluğu, uzun süre “Beşiktaş Sahilsarayı” adıyla anıldı.
3. Padişahlara yar olmayan saray
Bugünkü Dolmabahçe Sarayı; 1842 yılında I. Abdülmecit tarafından yaptırıldı. İnşaatı 1853 senesine kadar devam eden Saray; Abdülmecit’in yaşadığı yer olmasının yanı sıra, resmi işlerini de gördüğü mekândır.
Abdülmecit’ten sonra kardeşi Abdülaziz de bu Saray’da yaşamıştır. Ama ne yazık ki hiçbir padişah uzun süreli oturamamıştır Dolmabahçe’de
4. Padişahlardan Cumhuriyet’e
Cumhuriyet’in ilanından sonra Atatürk’ün İstanbul’daki Cumhurbaşkanlığı Konutu olan Dolmabahçe Sarayı, 10 Kasım 1938 tarihinde Atatürk’ün öldüğü yer olması münasebetiyle
Cumhuriyet tarihinde ve milletin gönlünde ayrı bir öneme sahiptir.
5. Batı mimarisinin sentezi
Dolmabahçe Sarayı’nın kendine has, belirli ekollere giren bir mimari üslubu olmamasına karşın; yapımında Fransız Barok, Alman Rokoko, İngiliz Neo Klasik ve İtalyan Rönesansı’nın Osmanlı mimarisi ile sentezlenmiştir.
6. Simetrik planlı saray
Dolmabahçe Sarayı; üç katlı, simetrik planlıdır. 285 odası ve 43 salonu vardır. Deniz kıyısında 600 metrelik bir rıhtımı, kara tarafında ise birisi çok süslü iki abidevi kapısı vardır.
7. “Saray’ın dış dünyayı izlediği göz”
İpek perdeleri Hereke fabrikasında üretilen ve yanındaki camlı sera nedeniyle “Camlı Köşk” adını alan bölüm, Dolmabahçe Sarayı’nın en dikkat çeken bölümlerindendir.
8. Batı’nın etkisi ve çağdaşlaşma
9. Saray’da israf ve entrika
Abdülmecit‘ten ekonomiyi tam bir iflas hâlinde devralan Sultan Abdülaziz döneminde, Saray’da israf son haddini bulmuştu.
10. İlk Anayasa’nın hazırlandığı yer
V. Murat‘tan sonra tahta çıkan Sultan II. Abdülhamit, yayınladığı Anayasa’yı (Kanun-i Esasi) Dolmabahçe Sarayı’nda hazırlamıştı.
11. Yalnızlığa terk edilen Saray
Bundan sonra, büyük masraflarla inşa ettirilen Saray 33 yıl boyunca yılda sadece iki kez Büyük Muayede Salonu’nda düzenlenen bayram törenlerinde kullanılmıştır.
12. Yabancı konukların misafirhanesi
Hilafetin kaldırılmasıyla Abdülmecit Efendi maiyetiyle birlikte Dolmabahçe Sarayı’nı terk etmiştir (1924). Boşalan Saray’a Atatürk üç yıl hiç uğramamıştır.
13. Atatürk’ün konutu
Cumhuriyet döneminde, Atatürk’ün İstanbul ziyaretlerinde ikametgâh olarak kullandığı Saray’da yaşanan en önemli olay, 10 Kasım 1938’de Atatürk’ün ölümüdür. Atatürk, Saray’ın 71 numaralı odasında vefat etmiştir.
14. İsmet İnönü de kalmış
Saray, Atatürk’ten sonra Cumhurbaşkanlığı sırasında İsmet İnönü tarafından, İstanbul’a gelişlerinde kullanılmış; tek partili dönemden sonra yabancı misafirleri ağırlamak amacıyla hizmete açılmıştır
15. Dört buçuk tonluk kristal avize
Türk sanatının en güzel eserleri ile Avrupa ve Uzak Doğu’nun ender dekoratif el işi eserleri, Saray’ın her yerini süsler.
16. Saraydan müzeye
1984 yılından itibaren “müze-saray” olarak geziye açılan Dolmabahçe Sarayı; yerli ve yabancı turistlerin en çok ziyaret ettikleri, denize nazır bahçesinde dinlendikleri, İstanbul’un en güzel köşelerinden.