Bu kavga neyin ve kimin kavgası?
Bu coğrafyadaki kavga yeni başlamadı, bin yıldır devam ediyor. Bugün yaşananları kavramak için bu coğrafyada bin yıl önce başlatılan kavganın kökenlerini bilmek gerekir.
(1) Bu kavga, aklı esas alan İbn-i Rüşt ile akıl yerine vahyi esas alan, pozitif bilimleri ve felsefeyi reddeden Gazali arasında bin yıl önce başlayan kavgadır.
(2) Bu kavga, resmi yasaklayan anlayışa rağmen ilk kez kendi portresini yaptıran Fatih Sultan Mehmet ile onun resmini günah diye kaldıran oğlu II. Bayezid’in kavgasıdır.
(3) Bu kavga, dönemin en modern rasathanesini kuran Takiyüddin ile bu rasathaneyi, günah sayıp topa tutturan Kadızadelilerin kavgasıdır.
(4) Bu kavga, “ ilk çağdaşlaşma atılımını başlatan Sultan II. Mahmut ile ona gâvur padişah diyenlerin kavgasıdır.
(5) bu kavga, Türkiye’de çağdaş eğitimin öncüsü Şemsi Efendi ile onun Selanik’te açtığı okulu basarak “gâvur icadı” gördükleri ders araçlarını sokağa atanların kavgasıdır.
(6) bu kavga, Tanzimat’la başlatılan çağdaşlaşma sürecini devam ettiren irade ile bu iradeye başkaldıran 31 Mart olayının derviş vahdeti kafasının kavgasıdır.
(7) bu kavga, kurtuluş savaşı önderi Mustafa Kemal ile emperyalist güçlerle işbirliği yapan Damat Feritlerin, Gazi’ye ölüm fetvası veren Şeyhülislam Mustafa Sabri ve Dürrizade Abdullah ile Gazi’nin safındaki Ankara Müftüsü Börekçizade’nin kavgasıdır.
(8)- Bu kavga Osmanlının küllerinden çağdaş bir ülke yaratmak üzere cumhuriyeti kurup, devrimleri gerçekleştiren gazi Mustafa Kemal ile karşı devrimcilerin kavgasıdır.
(9) - Bu kavga cumhuriyetçilerle hilafet ve hanedan taraftarlarının kavgasıdır.
(10) - Bu kavga, Menemen’de başı kesilen Kubilay ile onu katleden Derviş Mehmetlerin kavgasıdır.
(11) - Bu kavga, ”hayatta en hakiki yolun" bilim ve akıl” olduğuna inananlarla, kurtuluşu akıl dışı yollarda arayan, şeyh ve şıhların kavgasıdır.
(12) - Bu kavga, “fikri hür vicdanı hür, irfanı hür” kuşak yetiştirmek isteyenlerle, kendilerine kul yetiştirmek isteyenlerin kavgasıdır.
(13) - Batı, 15. Asırda başlattığı Rönesans, bilimsel devrim ve aydınlanma ile bu kavgayı çoktan bitirdi. Ancak bizim coğrafyamızda bitmedi, bitmeyecek görülüyor.
(14) - Yüce tanrı ülke her dara düştüğünde yeni bir Atatürk göndermez. Bu kavganın kazanılması, toplumu eğitmek ve aydınlatmaktan geçiyor.
Prof. Dr. İsa Eşme - eski YÖK başkan vekili - 5 eylül 2022
