Vedat Dürçek
"Hiç düşündünüz mü, madem Kurtuluş Savaşı'nda sadece Yunanla savaştık, o halde Mudanya Ateşkesi'ni neden
İngilizle Fransızla İtalyanla yaptık?
Tam olarak kurtulduğumuz neydi?
1922'de ordularımız İzmir'i alınca vakit kaybetmeden İstanbul'a yöneldik. Malum İstanbul İngilizlerin elinde.
Bütün ordu İzmit'e yığıldı ve harekat için gün sayıldı derken ateşkes önerdiler.
Lozan görüşmeleri başladı.
Ordumuz İzmit'te beklerken, Lozan süreci 8 ay sürdü.
İyi ama niye?
Hangi konuda anlaşamıyorduk?
Musul mu?
Hayır dostlar.
Musul 1 ay konuşup geçildi. Lozan'ın 8 ay sürmesinin 3 sebebi vardı. Yemin gibi aklınızda tutun bu 3 sebebi...
1- Yüzyıllarca padişahlar ''kapitülasyon'' adı altında yabancılara öyle imtiyazlar verdi ki gün geldi tepemize çıktılar.
Bankalar, işletmeler, limanlar vs onlarındı.
Ordumuz Voynuklar, Martolozlar, Cerahorlar ismiyle Hristiyan askerlerle doluydu.
Gün geldi Almanlar yönetti.
Paralarımızın üzerine Fransızca, Ermenice, Yunanca ibareler kondu.
Devlet dairelerinde onların bayrakları dalgalanıyordu.
Faturalardan istasyon isimlerine her şey onların dilindeydi.
Aynı bugün Suriyelilere tanınan vergi, askerlik gibi ayrıcalıklar o kadar artmıştı ki bir yabancı suç işlediğinde Osmanlı zabiti onu tutuklayamıyor, kendi konsolosu gelip ilgileniyordu.
İşte bu rezil düzenin yani kapitülasyonların Lozan'da kaldırılması için ısrar ettik.
8 ay buna direttiler ve sonunda kabul ettiler.
2- Bilindiği üzere Osmanlı ekonomisi çökünce Duyun-u Umumiye kurulmuş ve yabancılar Osmanlı maliyesine el koymuştu.
Yabancıların bu egemenliği bitecek dedik.
Yani Türkiye'nin ekonomisi bağımsızdır dedik!
8 ay direttiler ve sonunda kabul ettiler.
3- Gayrimüslim ile Müslümanın anlaşmazlığı bile çözülemiyordu çünkü Osmanlı mahkemelerini tanımıyorlardı.
Lozan görüşmelerinde ''idari, adli, hukuki bağımsızlığımızı tanıyacaksınız.'' dedik.
Yani Türkiye egemen olacaksa o halde bir yabancı suç işlediğinde Türk mahkemesinde yargılanacak! dedik.
8 ay Türk yargısını tanımak istemediler ama sonunda kabul ettirdik!
Bakınız bugün Papaz Brunson'a casus-hain dediler, sonra Amerika istedi diye salıverdiler.
Oysa Lozan'a göre papazı yargılamak bizim egemenliğimizdeydi.
Onu salmakla egemenliğimizi zedeledik.
Sahte tarihçiler 'Musul verildi'' diyerek Lozan'daki bu çok kıymetli egemenlik haklarımızın üzerini örtüyor.
Oysa Musul, Cihan Harbi'nde kaybedildi.
12 Adalar Uşi Anlaşması ile İtalya'ya bırakılmıştı.
Uşi, Lozan şehrinin bir semti olduğu için bu adaların Lozan'da gittiğini sandılar.
Ya da bu gerçeği bildikleri halde millete yutturdular.
Lozan'da adli, hukuki, askeri, mali egemenliğimizi kazandığımızı bilin.
Türkiye savaşarak egemen devlet oldu.
Suriyelilere ayrıcalık tanınamaz.
Bu ayrıcalıklar kaldırılsın diye bizzat Lozan'da direten bizdik.
Öğretin çocuklarınıza, herkese!"