Kırgız Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği, Otağ Müzik ve Dans Toplulukları Derneği tarafından organize edilen, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY, Avrasya Yazarlar Birliği tarafından desteklenen, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kültür A.Ş. Ev sahipliğinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılına ithafen, TÜRKİSTAN’DAN TÜRKİYE’YE/HACI PARPİ ÖZGEN’İN HATIRALARI kitabının tanıtımı ve Kazakistan Mangıstav Müzik Grubu’nun “KIRIM’IN KIRK BATIRI DESTANI” etkinlikleri gerçekleştirildi.
Peşpeşe gerçekleştirilen ortak etkinliğe Kırgız Cumhuriyeti konsolosu Abdurrahman Mamasaitov, TÜRKSOY Temsilcisi Sabırbek Börübay,Türk Dünyası Belediyeler Birliği Genel Sekreteri Dr.Fahri Solak, Prof. Dr. Sulayman Kayıpov, Prof.Dr. Abdulhamit Avşar,Dr. Dastanbek Razak uulu, Tacigül Özgen Küntüz, Otağ Müzik ve Dans Grubu Derneği Başkanı Elmira Şenduran, Kırgız Türkleri Kültür ve Derneği Başkanı Abdulmetin keskin, Kazakistan Mangıstav Müzik Grubu sanatçıları, ünlü dombra sanatçısı Aslanbek Sultanbek, çeşitli sivil toplum kuruluşları başkan ve temsilcileri ile çok sayıda davetliler katıldı.
HACI PARPİ’NİN TORUNU TACİGÜL ÖZGEN KÜNTÜZ: “GEÇMİŞİMLE GURUR DUYDUM”
“1960’larda babam Tahir Özgen’in (Hacı Parpi’nin büyük oğlu) kişsel gayretletleriyle derlediği, bazen dedemin ağzından bazen de dedemin dostlarından derlediği gerçek bilgilerin, çevresinden tepki almasına rağmen, toparlayarak bir hatırat, bir belge, bir biyografi adına ne denirse, toparlayarak bir kitap haline getirdiği “TÜRKİSTAN’DAN TÜRKİYE’YE” adlı kitabının ilave ve dipnotlarla basımı, Kırgızca’ya çevrilmesi merhum babamın en büyük isteği idi.
Kitabın önemini bu konuda uzman hocalarımız anlatacaklar. Kısaca benim diyeceklerim, ben hep geçmişimle gurur duydum. Gençliği, orta yaşı Çinlilerle, en acı yanı da içleindeki hainlerle mücadeleyle geçmiş, malım, canım, ailem demeden, pes etmeden, çok sevdiği, doğduğu toprakları hemen terk ememiş, sonuna kadar, belki 40-50 yıl mücadele etmiş, ama teknolojiye, cehalete ve bölünmeye çare bulamamış olan dedem adına seviniyorum.
Geri dönmek istese de, çevresindeki silah arkadaşları ya birer ikişer şehit edilmiş, ya ihbar edilip bilinmeze gitmiş ya da dağılmış. Kendisine haber geliyor, kendisi Oş Özgenliktedir, “Seni yakalamak için bekliyorlar” diye, en son mücadele ettiği Doğu Türkistan Kaşgar şehrinden ailesiyle birlikte, Pakistan’ın Karaçi şehrine geçiyor. Rus ve Çin zulmünden kaçarak Pakstan’a sığınan binlerce Türk asıllı hemşehrileriyle birlikte, yıllarca, “Ruslar işgal ettikleri Orta Asya Türk ellerinden çıkarsa geri döneriz” ümidiyle bekliiyorlar.”
TÜRKSOY GENEL SEKRETERİ SULTAN RAEV: “TÜRK DÜNYASI VE KIRGIZ TÜRKLRİ İÇİN HAYIRLI OLSUN”
TÜRKSOY Temsilcisi Sabırbek Börübay, yaptığı konuşmada, “TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev, bakanlarla yaptığı çok önemli resmi temaslarından dolayı gelemedi, ancak kitabın Türk Dünyası için, bilhassa Kırgız Türkleri için hayırlı ve uğurlu olmasını içtenlkle ve tüm samimiyetiyle dilediğini iletmemmi istedi” dedi.
PROF. DR. KAYIPOV: “TÜRKİYE CUMHURİYETİ’MİZİN 100. YILI HEPİMİZE KULU OLSUN”
Prof.Dr. Sulayman Kayıpov konuşmasında, “Tüm Dünyayı buluşturan İstanbul’da ve Türk Dünyasının buluşma merkezi olan Türk Dünyası Kültür Mahallesinde çok önemli bir programa ev sahiğliği yapan İstanbul Büyükşehir Belediyemize ve destek olan tüm kurumlara teşekkür ederiz. Türkiye Cumhuriyeti’mizin 100. Yılı hepimize kutlu olsun. Kitabın açılışı aynı zamanda Türk Dünyasını buluşturan bir açılış oldu” diyerek kitap konusundaki duygu ve düşüncelerini dile getirdi.
PROF. DR. AVŞAR: UYGURLARLA KIRGIZLARI TARİHİ ÇOK ESKİLERE DAYANIR”
Prof.Dr. Abdulhamit Avşar da “TÜRKİSTAN’DAN TÜRKİYE’YE” kitabını tanıtım töreninde yaptığı konuşmada, özetle, “Uygurlarla Kırgızların tarihi çok eskilere dayanır. Bİz, tarih varolduğundan beri kendi adıyla devam eden iki Türk boyuyuz. O nedenle, Hacı Parpi Özgen’in anılarını içeren “TÜRKİSTAN’DAN TÜRKİYE’YE” kitabını tarihimiz açısından önemli bir kaynak kabul ediyorum. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum” dedi.
DASTANBEK RAZAK UULU: “HACI ÖZGEN’İN HATIRALARI ÇOK ÖNEMLİ BİR KAYNAKTIR”
Kitabı hazırlayan Dastanbek Razak Uulu da, kitabın tanıtım töreninde yaptığı kouşmada özetle şunları anlattı:
“TÜRKİSTAN’DAN TÜRKİYE’YE” kitabının tanıtım töreninde yaptığı konuşmada, özetle, “Kırgızlarla Anadolu Türklerinin iişkileri 90’larda değil, çok öncelerden başlamıştır. Sovyetler dönemi kapalı kaldı diyoruz, ama Sovyetler dönemimde de kültürel ilişkiler devam etmiştir. 1950 ve 1980’lerde doğu Türkistan’dan, Pakistan’dan, Afganistan’dan Türkiye’ye gelmiş Kırgızlar vardır.
Türkistan Türkiye’ye gelenler sadece Kırgızlar değil, Kazaklar, Uygurlar,Özbekler ve Tatarlar da vardı. Başkırtlardan Profesör Zeki Velidi Toogan’ın Türkiye’ye geliş hatıraları var, Özbeklerden Çağatay Hocanın yazdığı hatıralar var, Uygurlardan İsa Yusuf Alptekin, Kazaklardan Halife Altay, Oraltay’ın hatıraları var.. Düşünyordum, “Kırgızların neden hatıratı yok”, diyordum.
Bu konuda araştırmalar yaparken Hacı Özgen’in hatıralarını Tacigül Küntüz abla ile röportaj yaparken bu kitabı elime aldım. Kitabın ilk basımı 1966 ylında yapılmıştı. İçinde çok değerli bilgiler vardı; özelikle Basmacılar Dönemine ilşkin değerli bilgiler vardı. Basmacılar’ın ilk dönemleri hakkında Hindistan’da, Pakistan’da hatta Türkiye’de bu konuda yazılmış pekçok eserler, makaleler vardı, ama 1926’dan 1932’ye kadar yapılan yayınlar çok sınırlıdır.
O bakımdan olaylara bizzat katılmış olan Hacı Özgen’in anlattıkları çok önemliydi. Hacı Özgen’in anlattıklarını başka kitaplarla da teyit ettim; bilgiler doğruydu. Kitabı Türkiye Türkçesiyele düzenlerken birçok değişiklikler oldu. Çünkü, kitap 1966’da yayınlandığı bazı bilgi eksiklikleri vardı. Torunlarıyla, oğullarıyla görüşerek, çeşitli kaynakları tarayarak kitabı yayına hazırladık.
Kitapta Basmacılar Hareketi’nin ikinci dönemi hakkında çok değerli bilgiler var. O yönüyle bu kitap çok değerli bir kaynak olabilir. Onun haricinde, 1933-34 yıllarında Doğu Türkistan’daki olaylar, Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’nin kurulmasındaki olaylara bizzat katıldığı için, verdiği bilgiler çok değerli.”
MANGISTAV MÜZİK GRUBU KONSERİ
Program Mangıstav Müzik Grubunu konseri ve Türkistan pilavı ikramıyla sona erdi.
M. Kemal SALLI - Öncevatan