İmar hakkı aktarımıyla ilgili 7534 sayılı Köy Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12 Aralık 2024 Tarihli ve 32750 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. Artık "imar hakkı aktarımı" uygulamasıyla özel kişilerin mülkiyetindeki taşınmazların kamuya devredilmesi mümkün.
Kanunla, Köy Kanunu'nda değişiklik yapıldı. Muhalefetin itiraz ettiği maddeye göre artık kamusal alanda kalan bir arsadaki imar hakkı transfer edilecek.
Köyde ikamet eden ve köy nüfusuna kayıtlı olup evi bulunmayan ihtiyaç sahiplerine satılan taşınmazlar üzerinde çeşitli nedenlerle bina yapmayanlara ya da taksitlerini ödemeyen hak sahipleri ile 31 Aralık 2024 tarihinden önce süreleri dolacak hak sahiplerine binalarını yapmaları veya taksitlerini ödemeleri amacıyla 31 Aralık 2028'e kadar ek süre tanındı.
"İMAR HAKKI AKTARIMI"
İmar Kanunu’nun 5’inci maddesine “imar hakkı aktarımı” tanımı eklendi. Böylece daha önce imar planlarına not düşülerek spesifik olarak yapılabilen imar transferi, kanunla genele yayılarak uygulanacak. Bir arsanın okul, yol, park, yeşil alan gibi kamu hizmet alanlarında kalması halinde, o parseldeki emsale esas inşaat hakkı başka parsel taşınabilecek. Bir arsanın okul, yol, park, yeşil alan gibi kamu hizmet alanlarında kalması halinde, o parseldeki emsale esas inşaat hakkı başka parsel taşınabilecek. Arsanın değeri ise raporla belirlenecek. Bu değeri SPK lisanslı değerleme şirketleri yapacak. Örneğin 1 milyon liralık 200 metrekare bir arsanın değeri, başka bir yerde 100 metrekareye denk gelebilir. O zaman da vatandaş ona göre tercih yapacak. Ya da tam tersi 1,2 milyon liralık bir arsa değeri, imar hakkı transferiyle 1 milyon liralık arsa için imkan sağlıyorsa mahsuplaşma devreye girebilecek. Kamu, vatandaş kabul ederse arasının üzerine kalan kısım için de para ödeyip denkleştirecek.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, Gecekondu Kanunu'nun "yeniden gecekondu yapımının önlenmesine" ilişkin maddesinde değişiklik yapıldı. Buna göre, belediye sınırları içinde veya dışında, belediyelere, Hazineye, özel idarelere, özel bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak, daimi veya geçici bütün izinsiz yapılar ve varsa çevreleyen tel örgü, çit, duvar gibi yapılar da dahil inşa sırasında olsun veya iskan edilmiş bulunsun, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, belediyeler veya il özel idarelerince yıkım kararı alınabilecek.
Alınan karar 7 gün içerisinde belediye veya idarelerce ilgililerine iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilecek. Tebliğ edilemediği durumlarda yıkım kararının bir örneği yıkımı yapılacak yapıya asılacak ve ilgili muhtarlığına bırakılacak. Bu tarih, kararın yapı sahibine tebliği tarihi yerine geçecek. Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün sonra belediye veya il özel idaresi tarafından derhal yıktırılacak. Devlet ormanları hakkında Orman Kanunu hükümleri saklı tutulacak.
Kanunla, Katma Değer Vergisi Kanunu'nda değişikliğe gidildi. Bu kapsamda özel bütçe kapsamında bulunan Kentsel Dönüşüm Başkanlığına yapılan arsa ve arazi teslimleri, katma değer vergisinin istisnası kapsamına alındı.
Düzenlemeyle İmar Hakkı Kanunu'na "imar hakkı aktarımı" tanımı ekleniyor. İmar hakkı aktarımı, "1/1000 ölçekli uygulama imar planının bulunduğu, arazi ve arsa düzenlemesi yapılmış ya da yapılması mümkün olmayan alanlarda, parselin tamamının ya da bir kısmının umumi ve kamu hizmet alanlarında kalması sebebiyle, parsel üzerinde özel mülkiyete konu yapılaşma hakkının verilememesi durumunda, verilemeyen emsale esas inşaat hakkının başka parsel ya da parsellere imar planı kararı ile taşınması işlemidir." şeklinde tanımlandı.
İmar hakkı aktarımı yapılarak umumi ve kamu hizmet alanlarının kamuya mali külfet getirmeden bedelsiz karşılanarak kamu mülkiyetine geçirilmesi, vatandaşların mülkiyetlerindeki kısıtlılığın kaldırılması ve kamulaştırmasız el atma davalarının önüne geçilmesi amacıyla İmar Kanunu'nda değişikliğe gidildi. Bu kapsamda imar hakkı aktarımı yapılırken alıcı parselin emsale esas inşaat alanı en fazla imar planı ile belirlenmiş oranlar kadar ve her halde alıcı parselin yüzde 30'unu geçmemek üzere artırılabilecek.
Kanuna göre, taşınmaz maliklerinin tamamının talebi üzerine parsel bazında fonksiyon değişikliği ile ada bazında yapılacak imar planı değişikliği sonucunda değerinde artış olan parsel veya parsellerin artan değeri ile mahkemelerce iptal edilen imar planı değişikliklerinde, imar planı değişikliği neticesinde yürürlükten kalkan imar planı ile teklif edilen yeni imar planının kapsadığı parsel veya parsellerde oluşan değer farkının yüzde 90'ı, değer artış payı olarak alınacak.
PROJELERİ ONAYLAMAK BAKANLIĞIN GÖREVİ
Kanunla, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı uyarınca, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görev ve yetkileri belirlendi. Artık, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında kalan alanlarda yapılan her tür ve ölçekteki plan, arazi ve arsa düzenlemesi ve kentsel tasarım projelerini onaylamak da Bakanlığın görevlerinden.
